Aadhar Card New Rules आधार कार्ड, आपल्यापैकी बऱ्याच जणांसाठी ओळखपत्र बनून गेले आहे. पण, या महत्त्वाच्या दस्तऐवजाशी संबंधित काही नवीन नियम लागू झाले आहेत. केंद्र सरकारने याबाबत महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला असून, आधार कार्ड सेवांमध्ये काही बदल करण्यात आले आहेत. या नवीन नियमांचा आपल्या दैनंदिन जीवनावर काय परिणाम होईल, हे जाणून घेणे आपल्या सर्वांसाठी आवश्यक आहे.
आधार कार्ड
आपल्या देशात आधार कार्ड ही एक अशी ओळख आहे, जी आपल्याला अनेक सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यास मदत करते. पण, या आधार कार्डशी संबंधित काही बदल झाले आहेत. सरकारने आधार कार्डच्या काही सेवांमध्ये बदल करण्याचा निर्णय घेतला आहे. यामुळे, आपल्याला आधार कार्ड वापरताना काही नवीन गोष्टींची काळजी घ्यावी लागणार आहे.
भारतात जवळपास 90% लोकं आधार कार्ड वापरतात. हे कार्ड आपल्या ओळखीचे पुरावा आहे. पण, आपल्या जीवनात अनेकदा बदल होत असतात. उदाहरणार्थ, लग्न झाल्यावर महिलांचे आडनाव बदलते. किंवा आपला जन्मदिवस चुकीचा नोंदवला असेल तर तो सुधारायचा असतो. अशा वेळी आपल्या आधार कार्डची माहितीही बदलणे गरजेचे असते. आधार कार्डमधील माहिती अद्ययावत करण्यासाठी आपल्याला काही कागदपत्रे सादर करावी लागतात.
आधार केंद्र
आधार कार्डमध्ये कोणताही बदल करायचा असेल तर आपल्याला जवळच्या आधार केंद्रावर जावे लागते. तिथे आपल्याला एक विशिष्ट अर्ज भरावा लागतो. या अर्जात आपल्याला आपली सर्व माहिती बरोबर लिहायची असते. विशेषतः महिलांसाठी, लग्न झाल्यावर आपले आडनाव बदलते. म्हणून, आधार कार्डमध्ये आडनाव बदलण्यासाठी त्यांना काही कागदपत्रे दाखवावी लागतात.
विवाहानंतर आधार कार्डमध्ये नाव बदलण्यासाठी विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र, लग्नपत्रिका आणि पतीच्या आधार कार्डची प्रमाणित प्रत यांसारखी वैध कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे. बायोमेट्रिक पडताळणीची प्रक्रिया पूर्ण केल्यानंतर, अद्ययावत आधार कार्ड संबंधित पत्त्यावर पाठवले जाते. तसेच, नागरिक ऑनलाइन पद्धतीनेही अद्ययावत आधार कार्ड डाउनलोड करू शकतात.
ऑनलाइन डाउनलोड
आधार कार्ड तुम्ही स्वतःच ऑनलाइन डाउनलोड करू शकता. त्यासाठी तुम्हाला UIDAI च्या वेबसाइटवर जाऊन ‘आधार डाउनलोड करा’ या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल. मग तुम्हाला तुमचा 12 अंकी आधार क्रमांक आणि कॅप्चा कोड टाकावा लागेल. त्यानंतर तुमच्या मोबाईलवर एक OTP येईल, तो टाकून तुम्ही तुमचे आधार कार्ड डाउनलोड करू शकता. हे आधार कार्ड उघडण्यासाठी तुम्हाला पासवर्ड टाकावा लागेल. पासवर्ड म्हणून तुम्हाला तुमच्या नावातील पहिल्या चार अक्षरे मोठ्या अक्षरात आणि तुमचे जन्मवर्ष टाकावे लागेल.
पॅन कार्ड
आयकर विभागातील एक महत्त्वपूर्ण बदल, ऑगस्टपासून आयकर परतावा भरताना किंवा पॅन कार्डसाठी अर्ज करताना आधार कार्डच्या नोंदणी क्रमांकाची मागणी केली जाणार नाही. केंद्र सरकारने नागरिकांना अधिक सोयीसाठी हा निर्णय घेतला आहे. या नव्या नियमामुळे, ज्यांच्याकडे आधार कार्ड नाही किंवा नोंदणी क्रमांक विसरला आहे, त्यांना या प्रक्रियेत कोणतीही अडचण येणार नाही.
आधी, आपण आयकर रिटर्न भरताना किंवा पॅन कार्डसाठी ऑनलाइन अर्ज करताना आधार अर्ज नोंदणी क्रमांक वापरू शकत होतो. ही सुविधा 2017 पासून उपलब्ध होती. मात्र, आता सरकारने नवीन नियम जारी केले आहेत ज्यामुळे आधार अर्ज नोंदणी क्रमांक वापरणे बंद झाले आहे. याचा अर्थ, आता आपल्याला पॅन कार्डशी आधार कार्डच लिंक करावे लागेल.
या निर्णयामागचे कारण काय?
आधार कार्डच्या नोंदणी क्रमांकाचा गैरवापर करून एकापेक्षा जास्त पॅन कार्ड बनवण्याची समस्या गंभीर बनली होती. यामुळे करचोरी आणि इतर आर्थिक गुन्हे वाढण्याची शक्यता होती. त्यामुळे पॅन कार्डचा गैरवापर रोखण्यासाठी आणि कर प्रणाली अधिक पारदर्शक बनवण्यासाठी केंद्र सरकारने हा निर्णय घेतला आहे. पॅन कार्ड हे आपल्या आर्थिक व्यवहारांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे दस्तऐवज असल्याने, त्याचा सुरक्षित वापर सुनिश्चित करणे आवश्यक आहे.
आधार आणि आधार नोंदणी क्रमांक फरक
आधार कार्ड हा एक 12 अंकी अद्वितीय ओळख क्रमांक आहे जो प्रत्येक भारतीय नागरिकासाठी असतो. आधार अर्ज प्रक्रियेदरम्यान जनरेट होणारा 14 अंकी आधार नोंदणी क्रमांक हा अर्जदाराच्या अर्जाची एकमेव ओळख दर्शवितो आणि त्यात अर्ज केलेली तारीख आणि वेळ समाविष्ट असते. तथापि, केंद्र सरकारने आदेश जारी केला आहे की, भविष्यात आधार नोंदणी क्रमांकाच्या आधारे पॅन कार्ड जारी करण्याची प्रक्रिया बंद करण्यात येईल.
आधार कार्डचे महत्त्व
आजकाल आधार कार्ड फक्त ओळखपत्र नाही, तर आपल्याला अनेक सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी, शाळेत प्रवेश घेण्यासाठी आणि इतर अनेक कामांसाठी वापरले जाते. म्हणूनच, आपले आधार कार्ड नेहमी अद्ययावत असणे खूप महत्त्वाचे आहे. विशेषकरून महिलांसाठी, लग्न झाल्यावर त्यांचे आडनाव बदलते, म्हणून त्यांना आधार कार्डमध्येही हे बदल करून घ्यावे लागतात.
आधार कार्ड अद्ययावत करण्याची प्रक्रिया आता खूप सोपी झाली आहे. आपण यासाठी आधार केंद्राला भेट देऊ शकतो किंवा आपल्या मोबाईल किंवा संगणकावरून ऑनलाइन पद्धतीनेही हे काम करू शकतो. जर आपण आवश्यक कागदपत्रे दिली तर आपले नवे आधार कार्ड काही दिवसांतच आपल्याकडे येईल. आजच्या काळात आधार कार्ड हे आपले एक महत्त्वाचे दस्तऐवज आहे.