Credit score भारतीय रिझर्व बँकेने 25 डिसेंबर 2024 पासून क्रेडिट स्कोअर प्रणालीत मोठे बदल करण्याचे ठरवले आहे. या नवीन नियमामुळे, क्रेडिट स्कोअरची माहिती आता ग्राहकांना अधिक स्पष्टपणे समजेल आणि ते आपल्या क्रेडिट स्कोअरवर अधिक नियंत्रण ठेवू शकतील. यामुळे, बँका आणि इतर वित्तीय संस्थांना कर्ज मंजूर करण्याची प्रक्रिया अधिक पारदर्शक आणि ग्राहक-केंद्रित करावी लागेल.
तुमच्या आर्थिक स्थितीचा दर्पण
क्रेडिट स्कोअर हा एक संख्यात्मक मूल्यांकन आहे जो एखाद्या व्यक्तीच्या आर्थिक विश्वासार्हतेचे मोजमाप करतो. 300 ते 900 या श्रेणीत स्कोअर असतो. हा स्कोअर काढताना एखाद्या व्यक्तीचे कर्ज घेण्याचे इतिहास, कर्ज वेळेवर फेडण्याची क्षमता, क्रेडिट कार्डचा वापर आणि इतरही अनेक घटक विचारात घेतले जातात. उंच क्रेडिट स्कोअर दर्शवतो की संबंधित व्यक्तीने भूतकाळात आपले कर्ज जबाबदारीने फेडले आहेत आणि भविष्यातही तसेच करण्याची शक्यता अधिक आहे.
आपला क्रेडिट स्कोअर जितका जास्त असेल, तितकाच आपल्याला कर्ज मिळणे सोपे होईल आणि त्यावर लागणारा व्याजदरही कमी असेल. जर आपला स्कोअर 750 पेक्षा जास्त असेल तर आपण कमी व्याजदरात मोठे कर्ज सहज घेऊ शकता. 700 ते 750 या स्कोअरमध्ये असल्यास, आपल्याला सामान्य व्याजदर देऊन मर्यादित रकमेचे कर्ज मिळू शकते. पण जर आपला स्कोअर 650 पेक्षा कमी असेल तर आपल्याला कर्ज मिळणे कठीण होईल आणि जर मिळाले तर त्यावर खूप जास्त व्याज द्यावे लागेल.
भारतीय रिझर्व बँकेने क्रेडिट स्कोअर सुधारण्याच्या प्रक्रियेत काही महत्त्वपूर्ण बदल केले आहेत. या नवीन नियमांमुळे, आता ग्राहक आपला क्रेडिट स्कोअर अधिक सहजपणे सुधारू शकतील. यामुळे, कर्ज घेणे, क्रेडिट कार्ड मिळवणे आणि इतर अनेक आर्थिक उद्दिष्टे साध्य करणे अधिक सोपे होईल. या नियमांमुळे, ग्राहक आपल्या आर्थिक स्थितीबद्दल अधिक जागरूक होतील आणि त्यानुसार आपले आर्थिक नियोजन करू शकतील.
महत्त्वपूर्ण बदल
या बदलामुळे ग्राहकाला आपल्या क्रेडिट स्कोअरबद्दल अधिक माहिती मिळेल. आता ग्राहक आपल्या क्रेडिट रिपोर्टची प्रत्येक तपशीलवार माहिती पाहू शकतील. जर या रिपोर्टमध्ये कुठलीही चूक असेल तर ग्राहकाला ती दुरुस्त करण्याचा अधिकार असेल. याशिवाय, बँका ग्राहकाला त्यांचा क्रेडिट स्कोअर कसा सुधारता येईल याबाबत मार्गदर्शन करतील.
ग्राहकांवर काय परिणाम होईल?
नव्या नियमांनुसार, बँका आता आपल्या ग्राहकांना त्यांचा क्रेडिट स्कोअर कसा सुधारायचा याबाबत मार्गदर्शन करतील. या मार्गदर्शनात मुख्यतः कर्ज आणि क्रेडिट कार्ड बिल वेळेवर फेडण्यावर भर दिला जाईल. जर आपण आपले कर्ज आणि बिल वेळेवर फेडत असाल तर आपला क्रेडिट स्कोअर निश्चितच सुधारेल. याशिवाय, आपल्या पेमेंट हिस्ट्रीमध्ये कोणताही बदल झाला तर त्याचा आपल्या क्रेडिट स्कोअरवर काय परिणाम होईल हे आपल्याला अधिक स्पष्टपणे कळेल.
आपला क्रेडिट स्कोअर जितका चांगला असेल, तितकेच आपल्याला आर्थिक फायदे मिळतील. जर आपला स्कोअर 750 पेक्षा जास्त असेल तर आपण कमी व्याजदरात अधिक कर्ज घेऊ शकता आणि बँकांकडून विशेष ऑफर्स मिळवू शकता. जर आपला स्कोअर 650 ते 700 या दरम्यान असेल तर नवीन नियमांमुळे आपल्याला कर्ज मिळणे आता पूर्वीपेक्षा सोपे होईल. याशिवाय, आपल्याला आपल्या क्रेडिट स्कोअरबद्दल अधिक माहिती मिळेल, ज्यामुळे आपण आपले पैसे अधिक चांगल्या प्रकारे व्यवस्थापित करू शकाल.
नवीन नियमांनुसार कर्ज कसे मिळेल?
जर आपला स्कोअर 750 पेक्षा जास्त असेल तर आपल्याला 95% शक्यता आहे की आपले कर्ज मंजूर होईल आणि त्यावर 8 ते 10% इतकाच कमी व्याजदर लागेल. जर आपला स्कोअर 650 ते 700 या दरम्यान असेल तर आपल्याला 50% शक्यता आहे की आपले कर्ज मंजूर होईल आणि त्यावर 12 ते 15% व्याजदर लागू शकतो. मात्र, जर आपला स्कोअर 650 पेक्षा कमी असेल तर आपल्याला कर्ज मिळण्याची शक्यता कमी आहे आणि त्यावर 15 ते 20% इतका जास्त व्याजदर लागू शकतो.
क्रेडिट स्कोअर कसा वाढवायचा?
आपला क्रेडिट स्कोअर सुधारण्यासाठी, आपल्याला आपले सर्व कर्ज वेळेवर फेडावे लागतील. क्रेडिट कार्डचा वापर करताना आपण आपल्या मर्यादेच्या आतच रहावे. जर आपल्या क्रेडिट रिपोर्टमध्ये कोणतीही चुकीची माहिती असेल तर आपल्याला संबंधित क्रेडिट ब्युरोशी संपर्क साधावा लागेल.
ग्राहकांना त्यांच्या आर्थिक स्थितीबद्दल अधिक चांगले समजावून देण्यासाठी, बँकांनी पारदर्शक अहवाल तयार करावेत. या अहवालात ग्राहकांचा क्रेडिट स्कोअर आणि त्यातील बदल याबद्दलची माहिती असावी. बँकांनी ग्राहकांना त्यांच्या क्रेडिट स्कोअरबद्दल वेळोवेळी माहिती देणे आवश्यक आहे. तसेच, कर्ज मंजुरीच्या प्रक्रियेतही बँकांनी पूर्ण पारदर्शकता राखावी. यामुळे ग्राहकाला कर्ज मंजूर होण्यामागे कोणते घटक महत्त्वाचे आहेत हे समजेल.
बँकिंग क्षेत्रात नवीन नियमांचा प्रभाव
रिझर्व बँकेच्या या नवीन निर्णयामुळे भारतातील बँकिंग आणि वित्तीय क्षेत्रात एक क्रांतिकारी बदल घडून येणार आहे. या निर्णयामुळे ग्राहकांना आपले पैसे अधिक सुरक्षित ठेवता येतील आणि त्यांना आपले वित्तीय निर्णय अधिक सोपे आणि प्रभावीपणे घेता येतील. नव्या प्रणालीमुळे ग्राहकांना त्यांच्या खात्यातील सर्व माहिती एकाच जागी मिळेल आणि त्यांना आपले खर्च नियंत्रित करण्यास मदत होईल. याशिवाय, नव्या प्रणालीमुळे बँकांना ग्राहकांना अधिक चांगल्या सेवा देण्यास मदत होईल.
क्रेडिट कार्ड हा आधुनिक जीवनात अत्यंत उपयुक्त साधन आहे. परंतु त्याचा चुकीचा वापर केल्यास तो आपल्या आर्थिक स्थितीला धोक्यात आणू शकतो. क्रेडिट कार्डचा योग्य वापर करण्यासाठी आपण आपल्या खर्चावर नियंत्रण ठेवणे आवश्यक आहे. आपण केवळ आपल्या गरजेनुसारच खर्च करावा आणि आपल्या क्रेडिट कार्डची मर्यादा ओलांडू नये. प्रत्येक महिन्याच्या बिलाची माहिती काळजीपूर्वक वाचा आणि बिल पूर्णपणे आणि वेळेत भरा.
